Bloedvaten

Algemene informatie over de bloedvaten

Een bloedvat maakt deel uit van de bloedsomloop. Er zijn verschillende typen bloedvaten te onderscheiden.

• Slagaders of arteriën (lat. arteria, mv. arteriae) zijn bloedvaten die dicht bij het hart staan of hier rechtstreeks vanaf stammen. Door de pompwerking van het hart kan je het bloed in je slagaders voelen kloppen. Slagaders transporteren zuurstofrijk bloed. Er is slechts 1 slagader voor het transporteren van zuurstofarm bloed, de longslagader.
• Kleine arteriën of arteriolen zijn kleinere bloedvaaten met kleine spiertjes in de aderwand die samentrekken of ontspannen. Op deze manier zorgen ze voor het vernauwen of verwijden van het vat en regelen de hoeveelheid bloedtoevoer naar weefsels en organen.
• Haarvaten of capillaire zijn zeer dunne bloedvaten die diep in het weefsel kunnen doordringen. In de haarvaten vindt de uitwisseling van zuurstof, voedingsstoffen en afvalstoffen plaats. (lees meer over capillaire bloedingen)
• Aders zijn iets anders dan bovengenoemde bloedvaten. Aders worden ook wel venen genoemd en transporteren zuurstofarm bloed. Het zijn brede bloedvaten met slappe vaatwanden die zorgen voor de terugvoer van het bloed vanuit de organen en weefsels richting het hart. Aders hebben speciale terugslagkleppen die verhinderen dat het bloed de verkeerde kant op stroomt.

Aderontsteking

Een aderontsteking is een plaatselijke ontsteking en stolselvorming van de wand van een oppervlakkig gelegen ader. Dit wordt ook wel trombo genoemd. Aderontsteking komt het meest voor in de beenaders. De ontsteking verdwijnt vaak na enkele dagen tot weken spontaan.

Mogelijke verschijnselen van aderontstekingen

rode, gezwollen en warme huidplek, plaatselijke pijn, harde onderhuidse streng of knobbel (induratie), vorming van kleine, plaatselijke bloedstolsels (trombo-flebitis).

Mogelijke oorzaken van aderontsteking

spataders, zwangerschap, bevalling, injecties, kneuzingen en verwondingen.

Mogelijke behandelingen

eenvoudige ontstekingsremmende pijnstillers: o.a. ibuprofen en (acetyl-)salicylaten, heparinoïden-zalf, drukverband, operatieve verwijdering van het stolsel.

Atherosclerotische aandoeningen (aderverkalking, atheroscleose, arteriosclerose)

Aderverkalking is een verharding (= sclerose = ‘verkalking’) van de vaatwand van de slagaders (arteriën) door een vettige aanslag op de binnenwand. De slagaders worden hierdoor nauwer en minder elastisch. Hierdoor wordt de doorbloeding belemmerd en bestaat een grotere kans op afsluiting (occlusie) van de vaten door bloedstolsels die ter plekke zijn ontstaan (trombose) of van elders uit lichaam worden aangevoerd (embolie). Mogelijke verschijnselen: pijn en/of krampen in de benen (ookwel claudicatio genaamd) en pijn of kramp op de borst bij inspanning (angina pectoris, ‘hartkramp’).

Mogelijke complicaties

claudicatio (= etalage-benen), hart-infarct en herseninfarct (= grote beroerte).

Mogelijke behandelingen

• voorkomen (= preventie, profylaxe), gezond leven, d.w.z. niet roken, gezond eten met weinig verzadigde vetzuren, regelmatig en voldoende bewegen en/of het gebruik van lipiden-verlagende middelen (= cholesterol-verlagers) wanneer het bloedlipiden-gehalte (= ‘cholesterol’) van het bloed te hoog is (= hyperlipidemie’, hyper-cholesterolemie)
• behandeling (indien mogelijk) van de onderliggende oorzaak (= causale/curatieve behandeling),
• behandeling van de verschijnselen (= symptmatische behandeling)
• by pass-operatie

Aneurysma

Verwijding van de wand van een slagader, vaak de grote lichaamsslagader (= aorta), of de wand van het hart. Mogelijke verschijnselen: in principe zijn er bij een intact aneurysma geen directe verschijnselen of klachten. Echter zodra de wand scheurt doen zich (zeer) ernstige complicaties voor, die qua aard en ernst afhankelijk zijn van de plaats en omvang van de scheuring.

Mogelijke oorzaken

Plaatselijke verminderde of ontbrekende zenuwvoorziening van de wand van de slagarder of van het hart.

Mogelijke behandelingen

Acute operatieve ingreep waarbij een verstevigende manchet om de slagader wordt geplaatst, die daarna met de vaatwand vergroeit.

Spataderen (varices)

Spataderen zijn vergrote, donkerblauwe, kronkelende aderen die meestal vlak onder de huid liggen. Soms zijn deze ook dieper gelegen. Je vindt spataderen meestal op de benen, enkels en/of voeten. Spataderen zijn het gevolg van lekkende aderkleppen. Hierdoor hoopt het bloed zich in de aderen op en rekken deze uit. Spataderen komen voor bij ca. 10% van de mensen en 2 x zo vaak bij vrouwen als bij mannen.

Mogelijke verschijnselen

Zichtbare aderen (cosmetisch bezwaar), vermoeide benen en voeten, zwelling, jeuk, bruingrijze huidverkleuring (vooral van de enkels).

Mogelijke behandelingen

Verwijdering door inspuiting van een spatader-middel, operatieve verwijdering.

Meer informatieve bloed onderwerpen